Informatie Download
Tomas Rajlich 1940 Jankow (Tsjecho-Slowakije) -

Zonder titel 1974

Wat is er op de schilderijen van Tomas Rajlich te zien? Om die vraag te beantwoorden is het van belang verschillende fases in zijn ontwikkeling, waarin de verschijningsvorm van zijn werk sluipenderwijs verandert, onder de loep te nemen. Eind jaren zestig startte hij met de rasters op doek, in diverse vormen en maten, meestal op een achtergrond in grijze tonen. Vervolgens bracht hij daaroverheen met een expressieve penseelstreek verf aan. In volgende stadia schilderde hij ze transparant over, eerst minimaal, om vervolgens de verfhuid geleidelijk te verdichten. Door overschilderingen tussen raster en de donkere achtergrond ontstond er naar zijn idee optisch gezien veel ruimte op het doek, een vorm van illusie die hij langzaam wilde uitbannen. Het ultieme moment in dit proces was het verschijnen van een volledig monochroom zwart vierkant schilderij, waarop het raster aan het oog onttrokken is.
Zelf zegt Tomas Rajlich hierover: ‘In de laatste schilderijen is het raster niet meer dan een constructie binnen het schilderij geworden. De vroegere schilderijen gaven nog een ruimtelijke indruk; optisch ontstond er ruimte op het oppervlak van het doek, wat ik zelf verkeerd vond. Alles moet op het oppervlak gebeuren, de illusie wil ik wegwerken: daarom is het raster gebleven. Alle lagen die er overheen geschilderd zijn, zijn gemaakt op het principe dat zij zoveel mogelijk in het vlak van het raster blijven.’