Informatie Download
Cornelis Troost 1696 Amsterdam (Nederland) - 1750 Amsterdam (Nederland)

De ontdekte schijndeugd: de geveinsde droefheid van Geertruy 1745

Voor Cornelis Troost lijkt aanvankelijk een carrière in het theater weggelegd. In de periode 1718-1724 is hij als acteur verbonden aan de Amsterdamse schouwburg waar hij optreedt in galante (bij)rollen in blijspelen en kluchten. Vanaf 1723 gaat hij zich toeleggen op de beeldende kunst. Eerst als portrettist en later, als hij niet meer op de planken staat, gaan voorstellingen van toneelscènes ook een belangrijke plaats innemen. Tussen 1733 en 1748 maakt hij een groot aantal geestige schilderijen en pastels naar voornamelijk blijspelen en kluchten.

De ontdekte schijndeugd van David Lingelbach uit 1687 is waarschijnlijk een van zijn lievelingstukken, hij maakt maar liefst 22 werken naar deze klucht. In het Rijksmuseum Twenthe zijn twee schilderijen die het begin en het slot van de intrige verbeelden. Troosts theaterscènes zijn op het eerste gezicht vaak niet als zodanig herkenbaar. Zo speelt De geveinsde droefheid van Geertruy zich niet af op een podium maar voor een huis. We zien de zogenaamd voorbeeldige Geertruy afscheid nemen van haar man Filibert die op zakenreis gaat. De dienstmeid achter haar bespot Filibert door met haar vingers het gebaar van hoorndrager (= man met overspelige echtgenote) te maken. Geertruy bedriegt Filibert namelijk met zijn neef en geldschieter Volkert. Bij de andere voorstelling (afb. 4644) is te zien hoe Filibert in woede ontsteekt als hij Volkert aantreft in de linnenmand en het overspel doorziet. Volkert weet het uiteindelijk goed te maken door Filibert zijn schulden kwijt te schelden.