De 17e-eeuwse Hollandse portretkunst
Artikel in het dagblad Trouw n.a.v. de tentoonstelling “Hollanders in Beeld” in het Mauritshuis in Den Haag (2007).
Lees meerDeze beeltenis van een onbekende man is vermoedelijk ontstaan tussen 1650 en 1660. Dit kan worden afgeleid uit de kleding. Zo is de witte linnen kraag met kwastjes - zogenaamde akers - destijds in de mode. De aandacht gaat vooral uit naar het glad geschilderde gezicht dat levendig afsteekt tegen de donkere omgeving. De gezichtsuitdrukking van de man is een intrigerende combinatie van vriendelijkheid en bedachtzaamheid. Dit laatste komt doordat hij zijn hoofd naar de beschouwer heeft gedraaid, maar deze niet aankijkt. Hij lijkt hierdoor in gedachten verzonken. Het gelijkmatige licht weerkaatst niet alleen in het gezicht, maar ook op de vooruitstekende hand. Dit lichte accent zorgt voor afwisseling en dieptewerking binnen het driehoekige zwarte vlak dat wordt gevormd door de mantel.
Het portret wordt toegeschreven aan de Haarlemse kunstenaar Jan de Bray. De portretkunst in Haarlem wordt in de eerste helft van de 17de eeuw gedomineerd door Frans Hals, die bekend is om zijn ‘ruwe’ en schetsmatige manier van schilderen. Maar rond het midden van de eeuw dient zich een nieuwe generatie portrettisten aan, die juist een gladde schilderstijl hanteert. Jan de Bray is hiervan de belangrijkste vertegenwoordiger.
De Bray is een telg uit een kunstenaarsfamilie. Hij wordt waarschijnlijk opgeleid door zijn vader, de schilder en architect Salomon de Bray. Net als zijn vader is hij een veelzijdig kunstenaar: naast portretten bestaat zijn repertoire uit historiestukken met Bijbelse en mythologische taferelen.
Artikel in het dagblad Trouw n.a.v. de tentoonstelling “Hollanders in Beeld” in het Mauritshuis in Den Haag (2007).
Lees meerIn dit artikel doet conservator Paul Knolle van Rijksmuseum Twenthe uit de doeken hoe en wanneer het schilderij werd aangekocht voor het museum. Ook gaat hij nader in op de stilistische kenmerken van het portret.
Lees meerJan de Bray was jarenlang bestuurder (en deken) van het St. Lucasgilde in Haarlem, en dus een man van aanzien. Hij maakte een groepsportret van de regenten van dit gilde, waarbij hij dus ook zichzelf uitbeeldde (tweede figuur van links). Jan de Bray volgde Frans Hals op als portrettist van de Haarlemse elite.
Lees meerJan de Bray (1627-1697) was een Nederlandse kunstschilder (tevens architect), die het grootste deel van zijn leven werkzaam was in Haarlem. Hij schilderde vooral portretten en historiestukken, in de stijl van het classicisme.
Lees meer