Palmezel met Christus eerste helft 14de eeuw

‘Zie uw koning komt tot u, rechtvaardig en zegevierend, […] hij rijdt op een ezel, op een veulen, het jong van een ezelin.’ Deze zin komt uit het Oude Testament en wijst vooruit naar de komst van de Messias. Jezus zal inderdaad op een ezel Jeruzalem binnen rijden. Niet als een verheven heerser te paard, maar als een dienaar van de mensen. Volgens het Evangelie van Johannes wordt hij onthaald door een ‘hosanna’ roepende menigte die hem met palmtakken tegemoet komt.

De intocht van Jezus in Jeruzalem wordt al sinds de 4de eeuw herdacht met jaarlijkse processies op palmzondag. Aanvankelijk alleen in Jeruzalem, maar in de loop van de middeleeuwen verspreidt dit gebruik zich ook over West-Europa. Daar worden tijdens de optochten houten beelden van Christus op een ezel door de straten voortgetrokken.

Het meevoeren van de palmezel is een typisch volksgebruik. Het komt vooral voor in Duitstalige gebieden, hoewel er in steden als Utrecht ook processies met palmezels hebben plaatsgevonden. Niet iedereen kan het ritueel waarderen. Zo oordeelt de humanist Erasmus dat zij die de houten ezel voortsleuren zelf wel een ezel lijken. ‘Nu ja, je kunt dit alles nog wel toeschrijven aan de menselijke grillen, maar om met deze praktijken godsvrucht voor je op te eisen is onduldbaar.’ Door de reformatie komt er in de 16de eeuw op veel plaatsen een einde aan deze katholieke traditie.