Informatie Download
Jacoba van Heemskerck 1876 Den Haag (Nederland) - 1923 Domburg (Veere) (Nederland)

Bild 124 ca. 1920

Begin 20ste eeuw ontstaat in Duitsland het expressionisme, een kunststroming die wordt gekenmerkt door een vrij en persoonlijk gebruik van felle kleuren en vormen. Het gaat de expressionisten niet om het natuurgetrouw weergeven van de zichtbare werkelijkheid, maar om het uitdrukken van persoonlijke gevoelens. Het Nederlandse expressionisme wordt in het Rijksmuseum Twenthe vertegenwoordigd door Jan Sluijters, Herman Kruyder en de Haagse kunstenares Jacoba van Heemskerk.

In een korte periode van tien jaar brengt Van Heemskerck een veelzijdig oeuvre bijeen dat bestaat uit schilderijen, tekeningen, grafiek en glas-in-lood. De belangrijkste ontwikkeling die haar werk doormaakt is die van figuratie naar abstractie. De antroposofie van Rudolf Steiner - destijds een opkomende geestelijke stroming - is daarbij een belangrijke inspiratiebron. Ze streeft ernaar haar innerlijke gevoelswereld te verbinden aan kleur en vorm. De geabstraheerde voorstellingen die het resultaat zijn, kunnen worden opgevat als een geestelijke boodschap.

In dit schilderij, Bild 124, dat bestaat uit heldere kleurvlakken en zwaar omlijnde organische vormen, is nauwelijks meer een relatie met de waarneembare wereld te bespeuren. Uit de titel blijkt ook dat Van Heemskerck iedere gedachte hieraan afwijst: ‘Kleuren en lijnen hebben bovenal een eigen taal die niet in een titel vast te leggen is’, schrijft ze in 1920 in een brief aan Herwarth Walden, pleitbezorger van het expressionisme in Duitsland. Toch zijn slechts heel weinig werken van Jacoba van Heemskerck volledig abstract. Ook in Bild 124 zijn nog vage noties aanwezig van een landschap, een veelvoorkomend motief in haar oeuvre. De grillige roodoranje vormen op de voorgrond lijken op takken en de zwarte driehoek die afsteekt tegen een gele lucht, doet denken aan een donkere berg.

  • Wie was Jacoba van Heemskerck?

    Jonkvrouw Jacoba Berendina van Heemskerck van Beest was een Nederlands kunstschilder, graficus, tekenaar en glaskunstenaar en een belangrijk vertegenwoordigster van het expressionisme.

    Lees meer
  • Expressionisme

    Kunst was voor Jacoba van Heemskerck in de eerste plaats de uitdrukking van een innerlijke belevingswereld. Haar schilderkunst zou zich uiteindelijk ontwikkelen tot een eigenzinnig expressionisme.

    Lees meer