Informatie Download
Anoniem, Vlaanderen (België) - (België)

Judaskus en geboorte van Christus eerste kwart 15de eeuw

Dit prachtige paneeltje heeft, gezien de zichtbare sporen, waarschijnlijk deel uitgemaakt van een diptiek, een tweeluik. In het bovenste deel is de Judaskus uitgebeeld, beneden de geboorte van Jezus. In de vele diptieken en triptieken (tweeluiken en drieluiken) uit de periode van de gotiek zijn de iconografische thema’s ontleend aan het Nieuwe Testament. Vooral scènes uit de levens van Maria en Jezus oefenden een grote aantrekkingskracht uit op de mensen.

De gotische stijl, met haar prachtige decoratieve elementen, leende zich bij uitstek voor het verfijnde en kleinschalige werk in ivoor. Zowel in vormgeving als in thematiek doen de ivoortjes ons erg denken aan de miniaturen die we kennen uit de prachtig geïllustreerde manuscripten, die door monniken in de kloosters vervaardigd werden. Sporen duiden erop dat de meeste ivoren beschilderd waren en soms zelfs verguld.

Er is helaas weinig kunsthistorische documentatie over dit soort ivoren paneeltjes. De documenten die er zijn wijzen Parijs aan als voornaamste productieplaats. Hier waren vele ivoorsnijders actief in de 13e en 14e eeuw. De invloed van deze ivoorsnijders op werkplaatsen in andere gebieden moet enorm geweest zijn. Het vraagstuk over herkomst en datering is daarmee niet gemakkelijker geworden. In kringen van kunsthistorici is hierover uitvoerig gedebatteerd. Het lijkt erop dat er handel was in “ivoortjes”, dat ze als geschenken gegeven en ontvangen werden, dat ze als huisaltaartjes of reisaltaartjes dienden. Dit verklaart de grote verspreiding door de christelijke wereld, en verklaart tevens het enorme aantal bewaard gebleven exemplaren, in kerken, musea, en bij particulieren.