Compositie (HG nr. 88) 1915

Zoektocht naar het “leuchtend geistliche”
Het werk van Jacoba van Heemskerck evolueert vanaf een bepaald moment in de richting van een vergeestelijkte, steeds abstractere natuuropvatting. Door de werkelijkheid te abstraheren, hoopte zij iets van het wezen van de natuur - meer dan slechts het uiterlijk - te kunnen weergeven. Voor haar was kunst in de eerste plaats uitdrukking van een innerlijke belevingswereld. Anders dan haar tijdgenoot Mondriaan gebruikte zij niet alleen horizontale en verticale lijnen, maar ook van diagonalen en golvende lijnen. Deze laatste verlenen de compositie ritme, terwijl de diagonalen zorgen voor spanning. De voorstelling blijft vrijwel altijd herkenbaar, zodat men kan spreken van abstract-figuratieve kunst.
De kunst van de houtsnede leerde ze van F. Hart Nibbrig. Die techniek leent zich bij uitstek voor expressieve kunst. Een expressiviteit, die zij aanvankelijk soms versterkte door de houtsnedes achteraf in te kleuren en later door meerkleurendruk te gebruiken. Toch beantwoordde dit niet volledig aan haar bedoeling, de kleuren moesten “leuchtend geistlich” zijn, zoals zij het zelf uitdrukte. Zo gezien was het bijna vanzelfsprekend, dat zij na de houtsnede tenslotte uitkwam bij de glaskunst, waarin het licht een essentiële rol speelt.