Bergachtig landschap met de verzoekingen van Christus ca. 1583

Lucas van Valckenborch de Oude heeft zich voor dit rotsachtige berglandschap met op de achtergrond een uitgestrekt panorama laten inspireren door de Alpen. Valckenborch is aanvankelijk werkzaam in de Zuidelijke Nederlanden. Maar als hij in Brussel wordt aangesteld als hofschilder van aartshertog Matthias van Oostenrijk, reist hij in 1582 met de hertog naar Linz. Valckenborch blijft ruim tien jaar in de Oostenrijkse residentiestad, waar hij zich specialiseert in landschappen met oneindige vergezichten.

Valckenborch lijkt hier vooral de grootsheid van het landschap te benadrukken in de kale, ruwe rotspartijen op de voorgrond en de kegelvormige bomen die de verticaliteit van het gebergte accentueren. Men zou bijna over het hoofd zien dat er ook een Bijbels tafereel is weergegeven. Rechtsboven en rechtsonder zijn namelijk twee van de drie verzoekingen van Christus afgebeeld. Onderin is te zien hoe Christus - die net veertig dagen vasten achter de rug heeft - door de duivel wordt verzocht stenen in brood te veranderen. Jezus weerstaat dit verzoek, evenals het derde aanbod van de duivel: bovenop de berg biedt hij Jezus de macht over alle koninkrijken ter wereld, mits Hij satan zal aanbidden. De duivel is overigens nauwelijks als zodanig herkenbaar. Vanaf de 15de eeuw verliest hij zijn monsterachtige trekken en is hij slechts te herkennen aan de puntbaard.

Het schilderij weerspiegelt de ontwikkeling die zich midden 16de eeuw in de schilderkunst voltrekt. Het landschap dient niet langer als decor voor een Bijbelse scène, maar wordt opgevat als een zelfstandig genre, waarbij het verhalende aspect sterk naar de achtergrond is gedrongen.