Staphorster boerin 1915

In dezelfde tijd waarin Sluijters experimenteerde met moderne stromingen zoals het kubisme, schilderde hij een aantal gloedvolle, recht-toe-recht-aan portretten van volkse types bij hem uit de buurt. In deze schilderijen komt het meedogenloos observerend naturalisme dat bij Sluijters eigenlijk nooit helemaal weg is, weer om de hoek kijken. Zijn voorliefde voor het verbeelden van dit soort types waar schilderkunstig veel eer aan is te behalen, is een constante in zijn werk.

Geïnspireerd door korte verblijven te Staphorst in 1915 en 1916 gaf Sluijters in zijn werk een rake typering van de boerenbevolking. Hij vatte het eigene van deze gesloten, streng gereformeerde boerengemeenschap samen in een groep van ruim dertig schilderijen die binnen zijn oeuvre een op zichzelf staand geheel vormen. Ter plekke maakte hij studies: vlotte krabbels in pen en inkt, in aquarel opgezette composities op dunne schetsboekblaadjes en olieverfschetsen van boerenfiguren. De studies vormden de basis voor de schilderijen die hij later uitwerkte in zijn atelier ten Amsterdam.

Niet eerder werkte Sluijters een thema zo consistent uit tot een in stilistisch opzicht samenhangend geheel en ook in de latere jaren zou hij dat niet meer in deze mate doen. De werken dragen overduidelijk verwijzingen in zich naar de experimentele periode die hieraan vooraf ging. Tegelijkertijd is de psychologische scherpe, registrerende kant van Sluijters die zo eigen is aan de wijze waarop hij volkstypen van diverse pluimage op het doek zette, hier pregnant aanwezig. Het sluitstuk waarin deze beide karakteristieken van zijn kunstenaarschap nauw samenkomen, het experimenteren met de vorm en een in een traditie geworteld naturalisme, is de Staphorster boerenfamilie.