Informatie Download
Milaan, Italië (Italië) - (Italië)
of Venetië, Italië (Italië) - (Italië)

De kruisdraging van Christus tweede kwart 15de eeuw

Dit prachtige reliëf, dat de Kruisdraging van Christus voorstelt, komt uit een Italiaans atelier. In de gotische ivoorsnijkunst had Frankrijk lange tijd een leidende rol gespeeld. Kenmerkend waren daarbij de architecturale achtergronden, de weergave van de figuren op een vlakke ondergrond en de nadruk op het lineaire (en niet zozeer driedimensionale) karakter van de figuren. Andere landen volgden aanvankelijk de Franse voorbeelden en ontwikkelden pas veel later typerende stijlkenmerken. Dit Italiaanse werk laat al meer diepte zien, door de menselijke gestalten in de achtergrond en de bomen, hoog op een rots geplaatst. Heel mooi is te zien hoe de vorm van het materiaal grenzen stelt aan de maker van het werk.

Het werkje is niet van ivoor gemaakt, wat op het eerste gezicht wel zo lijkt, maar van ander beenmateriaal dat goedkoper was. Ivoor is uitsluitend afkomstig van de slagtanden van olifanten en was in de middeleeuwen zeer kostbaar. Het kwam pas vanaf de 16e eeuw in ruimere mate op de markt door de opkomende handel en toenemende scheepvaart op Azië. In Italië werden zowel religieuze als profane werken in ivoor vervaardigd. Religieuze werken kunnen crucifixen zijn, boekbanden van missalen, reliekkistjes of vrijstaande beeldjes. Profane zaken zijn bijvoorbeeld spiegelhouders en kammen.

Kunsthistorici nemen aan dat Milaan en Venetië belangrijke centra waren van de (ivoor-)snijkunst in het Italiaanse gebied. Maar gezegd moet worden dat er veel discussie is gevoerd over herkomst en datering van ivoren en benen reliëfs. Uit schriftelijke bronnen is maar weinig bekend. Dat Frankrijk, met Parijs als voornaamste centrum, aanvankelijk de toon zette en een leidende rol speelde in de ivoorsnijkunst gedurende de bloeitijd van de gotiek wordt nu algemeen aangenomen. Andere streken werden hierdoor beïnvloed. Na de Franse, Internationale stijl treden in het laatste kwart van de 14e eeuw veranderingen in. Er komt er meer diepte in het snijwerk, de figuren krijgen meer reliëf en lijken tevens individueler en realistischer te worden.

  • Iconografie van kruisdraging

    De Kruisdraging is een thema uit de christelijke iconografie die de passie van Christus afbeeldt. Ze toont Christus die zijn kruis draagt en op weg is naar Golgotha waar hij zal gekruisigd worden samen met twee veroordeelde moordenaars. Het iconografisch thema ontstaat in het midden van de vierde eeuw in Constantinopel.

    Lees meer
  • Ivoorsnijwerk

    Deze kunstvorm gaat terug tot de prehistorie. Waarschijnlijk was houtsnijwerk toen ook zeer populair maar daarvan bleef weinig of niets bewaard door de vergankelijkheid van het materiaal. Van ivoorsnijwerk daarentegen, zijn talloze voorbeelden bewaard gebleven. Ivoor was door zijn herkomst een zeldzaam en schaars materiaal, in kostprijs vergelijkbaar met edelmetalen, en het werd dus meestal gebruikt voor de vervaardiging van luxeproducten.

    Lees meer