Dit in Frankrijk vervaardigde ivoren paneeltje laat ons een tafereel zien dat erg populair was in de Middeleeuwen: de aanbidding van het Christuskind door de drie koningen. Wat opvalt is de architectonische achtergrond, die van een gotische kathedraal lijkt te zijn, terwijl we uit de bijbel weten dat Christus geboren werd in een stal en vervolgens in een kribbe werd gelegd. Deze gotische architecturale achtergrond is kenmerkend voor de ivoren diptieken (tweeluiken) en triptieken (drieluiken) die in de bloeitijd van de gotiek in Frankrijk werden vervaardigd. Uit de nieuwe architectuur sprak de nieuwe (gotische) tijd.
Deze ivoren paneeltjes werden niet in kloosters, maar in werkplaatsen door ivoorsnijders gemaakt. De verfijnde vormgeving sluit nauw aan bij de prachtig verluchte Middeleeuwse manuscripten, die in de kloosters door monniken vervaardigd werden. Wat onderwerpkeuze betreft beperkte men zich bijna uitsluitend tot scènes uit het leven van Maria of Jezus. Deze scènes waren populair en blijkbaar zo aantrekkelijk voor de makers, dat ze zich langer dan een eeuw met dezelfde onderwerpen bleven bezighouden. De ivoren reliëfs zijn nauwer verwant aan de schilder- dan aan de beeldhouwkunst. De meeste waren beschilderd of zelfs verguld. Van de verf is echter weinig bewaard gebleven.
Opvallend is dat er zo’n grote hoeveelheid middeleeuwse reliëfjes bewaard is gebleven. Waarschijnlijk komt dat omdat de ivoortjes populair waren en dus verhandeld werden. Ook nemen onderzoekers aan dat ze als geschenk werden gegeven. Zo reisden ivoren a.h.w. de christelijke wereld rond en hielpen de nieuwe Franse stijl internationaal te maken. Onder kunsthistorici is veel discussie gevoerd over de herkomst en datering van alle bewaard gebleven ivoren. Schriftelijke bronnen zijn er nauwelijks. Dat Frankrijk, met Parijs als voornaamste centrum, de toon zette en een leidende rol speelde in de ivoorsnijkunst gedurende de bloeitijd van de gotiek wordt nu algemeen aangenomen. Andere streken werden vanuit Frankrijk beïnvloed.
Ivoor (soms ook: elpenbeen of elp) is het harde, witgekleurde materiaal afkomstig van de slagtanden van landdieren zoals olifanten, nijlpaarden of mammoeten, of zeedieren zoals de walrus of narwal. Deze tanden kunnen tot drie meter lang worden en wel 100 kilogram wegen. Ook zou de mythologische eenhoorn een ivoren hoorn dragen. Het meeste ivoor is afkomstig uit de binnenlanden van Afrika.
Lees meerDe aanbidding der koningen is een populair thema in de oude schilderkunst. Bijna elke kunstenaar verbeeldt drie mannen, waarvan een donkere, op bezoek bij Maria en Christus, terwijl hun aantal en afkomst onbekend zijn. Hoe kwam deze beeldtraditie tot stand?
Lees meerÎle-de-France is een regio van Frankrijk. In deze regio ligt de hoofdstad, Parijs. De naam dook voor het eerst op in 1387, en verving het oudere "Pays de France" toen het woord pays meer natie dan gebied begon te betekenen. Het gebied rond Parijs, dat werd afgegrensd door Picardië in het noorden, Normandië in het westen, de Orléanais in het zuiden en de Champagne in het oosten, was het oorspronkelijke persoonlijke domein, kroondomein, van de Franse Koning.Tot aan de Franse Revolutie was het ook een zelfstandige Franse provincie, waartoe ook de huidige Picardische departementen Aisne en Oise behoorden.
Lees meer
