Opkomende bui bij Heeze 1909

Het Rijksmuseum Twenthe bezit een aantal schilderijen van Jan Sluijters, waaronder dit expressionistisch geschilderde landschap. Het is een relatief vroeg werk: Sluijters maakt het in 1909, een paar jaar nadat de toelage die hij ontvangt na het winnen van de Prix de Rome is stopgezet. De jury blijkt nog niet rijp voor de richting waarin Sluijters’ werk zich ontwikkelt en spreekt haar afkeuring uit over de ‘ruwe hartstochtelijkheid en pijndoende kleurenwreedheid […] van de als schilderij bedoelde doeken’. Sluijters is namelijk gegrepen door de opkomende modernistische tendensen zoals het fauvisme en expressionisme en hij experimenteert volop met de nieuwe verworvenheden van deze avant-gardes.

Na het stopzetten van de beurs besluit hij de stad te verlaten en zich tijdelijk te vestigen in verschillende kunstenaarsdorpen, waaronder het Brabantse Heeze, waar hij dit doek maakt. Sluijters, die vooral bekend is om zijn vrouwelijke naakten, legt zich in deze periode toe op het landschap. Het neutrale onderwerp biedt hem de mogelijkheid om zich volledig op de schilderkunstige aspecten te concentreren. Hij experimenteert met sterke kleurcombinaties en vlakverdeling, waarbij ruimtelijkheid moet wijken voor benadrukking van het platte vlak.

Hier gebruikt hij de felle tinten en bewegelijke lijnen ook om uitdrukking te geven aan de dreiging van de opkomende bui. De losse zwierige contouren veroorzaken een gevoel van beweging dat het hele schilderij beheerst. Zelfs de boerderij lijkt te worden beroerd door de wind. Hoewel Sluijters wars is van diepzinnige thema’s, krijgt dit ongecompliceerde onderwerp daardoor toch een psychologische lading.